De secularisering van maatschappijen zou funest kunnen zijn voor de planeet. Ik ben niet religieus, en weet ook niet genoeg van religies af om grote conclusies te trekken over de rol van religie en het omgaan met de planeet, maar dat de planeet onder secularisatie lijdt, geloof ik wel.
Onlangs las ik een artikel van oud-collega Nora Asrami over wat de islam haar heeft geleerd over duurzaamheid. Zij schrijft:
“De mens wordt als dienaar van God geacht verantwoordelijk om te gaan met mens, dier en natuur. Verschillende teksten in de islamitische bronnen vragen de mens goed te zijn voor de wereld om hem heen.”
Ook in de Bijbel zijn er genoeg aanwijzingen te vinden over hoe we met de aarde om zouden moeten gaan. Een voorbeeld:
“Hierbij sluit Ik een verbond met jullie en met je nakomelingen, en met alle levende wezens die bij jullie zijn: vogels, vee en wilde dieren, met alles wat uit de ark is gekomen, alle dieren op aarde.” Gen. 9:9-10
En nog een voorbeeld uit het boeddhisme:
“Een basisbeginsel van het boeddhisme luidt: andere levende wezens niet schaden, maar helpen. Dat ligt in één lijn met wat duurzaamheid oorspronkelijk betekende: moeder aarde, de wereld, niet slechter achterlaten dan je haar hebt aangetroffen.”
Bron: Herman Damveld
Religies vertellen ons dat we de verantwoordelijkheid hebben om voor de planeet te zorgen. Als je dit meekrijgt van je ouders of je familie, geef je dit weer door aan je eigen omgeving, je vrienden, je kinderen. Religies zorgen voor verbinding, op allerlei niveaus: ik moet denken aan de maaltijden die voor daklozen worden geregeld door de Protestantse Kerk in Amsterdam.
We zijn allemaal individualisten
Ondanks dat ik een tweede naam heb, ben ik niet gedoopt en niet religieus opgevoed. Mijn geloof was alles wat mijn ouders mij leerden. Ze waren wel zuinig, bespaarden op de elektrarekening en gooiden geen eten weg, maar deden dat vooral om geld te besparen, niet om de planeet te sparen. Mijn vader heeft lange tijd volgehouden dat klimaatverandering niet de schuld van mensen was, maar gewoon een natuurlijk proces. Ik heb dat lange tijd geloofd, tot ik met genoeg andere meningen in aanraking kwam en ik zelf mijn voetafdruk besloot te verkleinen.
Mijn familie was het bewijs van het gevolg van secularisatie: individualisme. We zijn meer bezig met onszelf, willen de beste versie van onszelf worden en vergeten daarbij soms de ander een handje te helpen, ook voor elkaar te zorgen. Door ons individualisme zien we steeds minder waar de ander mee bezig is en spreken we elkaar er ook niet meer op aan, omdat we allemaal ons eigen individuele geloof en overtuigingen hebben. Tegelijkertijd gaan we meer dan ooit op zoek ‘naar onszelf’ en doen dat in religieus getinte bijeenkomsten, zoals sharing circles en retraites.
Ik heb nooit stilgestaan bij de rol van religie in het zorgen voor de planeet, tot ik las wat de islam erover voorschrijft. Ik ben niet alleen niet-gelovig, ik ben lange tijd ook antireligieus geweest, iets wat ook voortkwam uit mijn opvoeding. Tot ik bedacht wat het gevolg is van de afwezigheid van religie en verbinding in een samenleving, en wat voor belangrijke rol de aanwezigheid kan spelen. Het verbindt en geeft mensen verantwoordelijkheid elkaar aan te spreken op slecht gedrag. Een individu met zijn eigen opvattingen zal minder snel een ander individu met andere overtuigingen aanspreken.
Niet dat religie dé oplossing is voor klimaatverandering, het bewustzijn bij gelovigen wat betreft de planeet kan alsnog ontbreken, maar er is ruimte om elkaar op dit gedrag aan te spreken.
“Tegen Noach werd gezegd dat hij de aarde moest beheren, maar ook de dieren mocht gebruiken als voedsel (Gen. 9:3). Ik heb daar geen moeite mee. Het gaat om het respect dat je hebt voor de dieren. Veel christenen zitten zondag in de kerk en gaan de volgende dag de kiloknallers halen in de supermarkt.”
Bron: michanederland.nl
Nieuwe vormen van verbinding
Tegelijkertijd merk ik dat er een ander soort religie in opkomst is, we zijn opnieuw op zoek naar verbinding, of nog steeds, maar in andere vormen. We roepen dat één persoon al een verschil kan maken, maar daarmee moet er wel een grotere groep in beweging gezet worden. We zijn niet als individuen verantwoordelijk, maar we zijn het aan elkaar verschuldigd om op de aarde te passen en voor haar te zorgen.
Welke entiteit je ook navolgt, een almachtige, een energiebron, een frequentie, zoek een bron waarmee je je verbonden voelt. Zoek de juiste frequentie van mensen om je heen die ook stappen willen zetten. Zoek jouw reden voor verbinding, zodat we genoeg verschil kunnen maken.
Oorspronkelijk publicatie: november 2019.
